چوب راش از پرطرفدار ترین چوب های مورد استفاده در نجاری و صنعت چوب و به لحاظ فراورانی جزو 6 گونه پر جمعیت جنگل های ایران است. در این مقاله به بررسی چوب راش و معایب و مزایای آن می پردازیم. قبل از خرید چوب راش و استفاده از آن حتما این مقاله را مطالعه کنید.
درخت راش چگونه است؟
درخت راش از خانواده فاگاسه استکه از این تیره سه جنس با نامهای راش، بلوط و شاه بلوط در ایران وجود دارد. راش حدود 13 گونه شناخته شده دارد که از این بین تنها گونه راش شرقی در ایران رشد میکند. در میان ساکنان نقاط جنگلی شمال ایران راش از اسامی متفاوتی برخوردار است. مردمان گیلان، کلارستان، شهسوار، کلاردشت، کجور آن را راش، در منجیل و عمارلو راج، در آستارا قزل کز، در کوه درفک و طوالش آلاش و الوش، در مازندران مرس، در نور چلر و در گرگانرود قزل آغاج، مینامند.
درخت راش جلگه پسند نیست و معمولاً در ارتفاعات بیش از 2000 متر از سطح دریا رشد میکند. درخت راش در ارتفاعات مازندران و گیلان رشد خوبی دارد. این درخت سایه پسند هست و چتر بزرگی ایجاد میکند. هوای خیلی سرد و خیلی گرم محیط مساعدی برای رشد این درخت ارزشمند نیست. درخت راش تا 250 سال عمر میکند و ارتفاع آن تا 35 متر و قطرش تا 2.5 متر هم میرسد.
ساخت درب و پنجره، تراورس، میز و صندلی و لوازم های چوبی، مبلمان، آلاچیق و پرگولا و … از کاربردهای این چوب بسیار پرمصرف در ایران و جهان است.
نماد گرایی درخت راش
درخت راش در اروپا نماد خواندن و دانش است و در قدیم دانش آموزان برای موفقیت در امتحان تکه پوستی از درخت راش را نگه میداشتند. راش همچنین نماد ارتباط با نیاکان و درگذشتگان و خرد اجدادی بوده است. اروپاییان قدیم معتقد بودند درختان راش خلاقیت و دانش آنها را افزایش میدهند.
چوب راش چیست؟
چوب راش فراورده درخت راش است که در ایران از منابع جنگلی شمال کشور (این برداشت اکنون در طرح استراحت جنگل ممنوع شده است) و یا بهصورت وارداتی از ترکیه و گرجستان و آلمان و… وارد کشور میشود.
چوب راش یکی از فراوانترین استفادهها را در صنعت چوب و مبل کشور دارد.
راش از چوبهای نسبتاً سخت و نیمه سنگین است. این چوب در مبل سازی بسیار خوش کار و خوش تراش است.
چوب راش قواره های بسیار خوبی برای ساخت سازه ها و اسباب چوبی دارد و خشک کردن آن هم به صورت صنعتی بسیار کنترل پذیر است.
راش در صنعت بسیار خوش کار است و اگر به اطراف خودتان توجه کنید حتما چیزی که با چوب راش ساخته شده باشید می بینید.
عکس چوب درخت راش
چوب راش خیلی زود خشک میشود و در فرایند خشک شدن تنش کمتری نسبت به دیگر چوبها ایجاد میکند.
راش چوبی انعطاف پذیر با قابلیت تورق خیلی خوب است و به دلیل همین ویژگیها در سازههای چوبی و مبلمان و ساخت روکش کاربرد گستردهای یافته است.
چوب راش به انگلیسی
چوب راش به انگلیسی “Beech” (بیچ) نامیده میشود و با جستجوی این نام با گونههای متنوعی از این چوب آشنا خواهید شد.
راش در کجای ایران رشد می کند؟
راش در ایران در مناطق شمالی ایران و در ارتفاعات گیلان و مازندران رشد میکند. در ارتفاعات بیش از دو هزار متر از سطح دریا میتوان راشستان های وسیع را دید. طی طرح استراحت جنگل برداشت از چوبهای جنگلی و از جمله راش ممنوع شده و راش موردنیاز ایران اکنون از گرجستان و ترکیه تأمین میشود.
خصوصیات ظاهری و تشخیص چوب راش؟
رنگ چوب راش کرم مایل به قرمز است و جزو چوبهای سنگین و نیمه سنگین با چگالی 700 تا 900 کیلوگرم بر متر مکعب دسته بندی میشود.
این چوب بافت بسیار مستحکم و یکنواختی دارد که آن را جزو خوش کارترین چوبهای ایران کرده است.
راش نقش ها خاصی روی چوب در برش های مماسی و شعاعی دارد که به راحتی قابل تشخیص است اما مراقب باشید که چوب توسکا را جای راش به شما نفروشند.
همچنین چوب راش هنگام برش بوی خاصی ایجاد می کند که مختص همین چوب است.
رنگ چوب راش
چوب راش سطحی یکدست و بسیار کم گره دارد. رنگ آن کرم تا قرمز است که بسته به نوع آن میتواند متفاوت باشد. شایعترین خصوصیت چوب راش پرههای چوبی در مقاطع برش طولی اشاره کرد. این نقش چوب راش در برشهای شعاعی پرمگسی و در برش مماسی دوک گفته میشود که بهصورت لکههای کوچک و قرمز رنگ عمود بر راه چوب دیده میشود.
ویژگی درخت راش
از دیگر خصوصیات چوب راش علاقه زیاد موریانه به این چوب هست و برای استفاده در کف پوش و ساخت خانه پیشنهاد نمی شود. حتما بعد از ساخت ساخت سازه چوبی با چوب راش، آن را با رنگ مناسب پوشش دهید.
از دیگر محاسن چوب راش میتوانیم به استحکام بالا، قابلیت تورق خیلی خوب برای ساخت چند لایی یا ام دی اف روکش چوب، رنگ زیبا، بافت یکنواخت و زیبا، رنگپذیری بالا، کم گره بودن و قطر بالا اشاره کنیم که آن را گزینهای خیلی خوب برای ساخت مبلمان و لوازم چوبی کرده است.
راش همچنین یکی از رامترین چوبها بهمنظور رنگ کردن و یا تحت پوشش قرار دادن با مواد محافظت کننده چوب است.
چوب راش چقدر وزن دارد؟ (چگالی چوب راش)
همانطور که پیشتر نوشتیم چوب راش چگالی برابر با 700 تا 900 کیلوگرم بر متر مکعب دارد و این به این معناست که یک دسته الوار راش با طول یک متر، عرض یک متر و ارتفاع یک متر حدود 900 کیلوگرم وزن دارد.
این وزن در رطوبت 12 درصد محاسبه شده است.
چوب راش سبک است یا سنگین؟
با توجه به توضیحاتی که در بالا داشتیم، چگالی یا تراکم چوب راش ۷۰۰ تا ۹۰۰ کیلوگرم بر متر مربع است. یعنی یک مکعب ۱*۱*۱ متر چوب راش حدود یک تن وزن دارد. پس با این حساب چوب راش چوب سنگینی است.
همین سنگینی و چگالی بالا آن را گزینه مناسب برای سازه هایی می کند که باید وزن زیادی را تحمل کنند. راش پلمایر آلمان یکی از بهترین راش ها در بازار جهانی است.
این رقم در مقایسه با چوب بالسا (یکی از گونههای نراد یا روسی) که 110 کیلوگرم بر مترمکعب وزن دارد یا گردوی سفید که 320 کیلوگرم بر مترمکعب است قابلمقایسه خواهد بود.
چوب راش در مبلمان چوبی
بیشترین استفاده از چوب راش در ایران ساخت مبلمان و فرنیچر های چوبی است. ساختنیهایی مانند مبلمان منبت استیل، پایههای مبل و صندلی، راکر، چهارچوب درب و پنجره، ستون و سرستونهای چوبی، نرده چوبی و کابینتهای تمام چوب از جمله پرمصرفترین استفادههای چوب راش در ایران است.
چوب راش بهتر هست یا چوب گردو؟
هنگام خرید فرنیچر و مبلمان چوبی ممکن است فروشنده مانور زیادی روی راش بودن چوب استفاده شده در ساخت مبلمان دهد.
چوب گردو با توجه به دسترسی کمتر به آن و رنگ و بافت خاص آن در صورت استفاده در مبلمان گرانتر تمام میشود.
همانطور که در بالا اشاره کردیم راش بیش از دو برابر سنگینتر و چگال تر از گردو سفید است.
در منبت کاری، چوب گردو بهتر و خوش کارتر از راش ظاهر میشود اما در عوض یکنواختی چوب راش را ندارد و در کار با جوش و گرههای بیشتری برخورد خواهید داشت.
لازم به ذکر هست که چوب گردو تنوع بسیار گوناگونی دارد. بیش از 300 طیف رنگی از سفید تا طوسی و تیره در گردو وجود دارد که با توجه به نسل گردو، محل رشد و ارتفاعی که در آن نمو میکند کیفیت چوب آن میتواند بسیار متفاوت باشد.
از دیدگاه کلی دو فرنیچر یکسان با چوب راش و گردو به لحاظ استحکام و دوام فرق زیادی ندارند ولی اگر با چوب گردو ساخته شود می تواند تا چند برابر گران تر باشد.
چوب راش بهتر است یا چوب روسی؟
چوب روسی یا نراد بسیار نرمتر و سبکتر از راش است و در عمل نمیتوان مقایسهای در کیفیت، رنگ، نقش و خصوصیات مکانیکی بین این دو داشت. وزن مخصوص چوب روسی بیش از 7 برابر کمتر از چوب راش است.
اما در عوض آن چوب روسی بسیار سبک، نرم، رنگ پذیر، ضد موریانه و ضد رطوبت و ارزان با فراوانی بسیار بیشتر است که به دلیل همین خصوصیات در بسیار از نجاریها مخصوصاً در مناطق شمالی ایران بهصورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
قیمت چوب راش برای خرید چقدر است؟
چوب ها بر اساس گرید فروخته می شود که در گرید های AA و AB و C فروخته می شود. با توجه به وجود گره یا ترگ و پوسیدگی و باختگی درجه کیفی چوب تغییر می کند.
قیمت راش حدود 600 تا 900 دلار در هر متر مکعب است. قیمت را به دلار نوشتیم تا در هر زمانی که این مقاله را می خوانید قابل تبدیل باشد.
قیمت های بالا برای راش ترکیه وارداتی است و طبق استعلام ما راش ایرانی به دلیل طرح حمایت از جنگل ها به صورت قانونی موجود نیست و راش گرجستان نیز نسبت به راش ترکیه کمتر یافت می شود.
چوب راش ایران بهتر هست یا چوب راش گرجستان؟
درخت راش بیش از 13 گونه مختلف دارد که هرگونه با توجه به اقلیم رشد میتواند کیفیت متفاوتی از چوب ارائه کند. به تجربه میتوان گفت چوب راش گرجستان کیفیت بهتری نسبت به راش ایرانی دارد.
راش گرجستان برخلاف راش ایرانی گره و جوش کمتر و سطحی یکنواختتر دارد که پس از مرحله رنگ کاری (رنگ غیر پوششی و موج نما) رخ بهتری به سطح چوب میدهد.
در راشهای ایرانی وجود جوش روی چوب باعث تفاوت جذب رنگ شده و یکنواختی رنگ را از بین میبرد.
علاوه بر این راش گرجستان در قوارههای بزرگتری به دلیل سن بالاتر درختان قابل تهیه است که این مورد موجب دور ریز بسیار کمتر در نتیجه سود بیشتر سازندگان خواهد شد.
لازم به ذکر است که گرجستان پتانسیل لازم برای برداشت و صادرات راش و چوبهای جنگلی را ندارد و تمام این فرایند توسط شرکتهای پیمان کار چینی در این کشور انجام میشود.
چوب راش ترکیه یا چوب راش ایران؟ کدام بهتر هست؟
ترکیه کشور بسیار پیشرفتهای نسبت به ایران در صنعت چوب مخصوصاً صنایع بالادستی این صنعت بزرگ است. راشهای وارداتی از ترکیه به دلیل فراوری بهتر و استفاده از دستگاههای پیشرفتهتر کیفیت بالاتری دارند؛ اما بسیاری از راشهایی هم که در ایران با نام راش ترکیه شناخته میشوند هم درواقع همان راش گرجستان است که وارد ترکیه و از آن جا وارد ایران میشود.
در کنار راش گرجستان و ترکیه از دیگر کشورها مانند آلمان (مانند راش پولمایر آلمان) نیز تختههای راش وارد میشود که به تجربه ما با وجود کیفیت بسیار بالای آن اما برای منبت دستی و مبلمان استیل به خوش کاری دیگر راشهای رایج بازار نیست.
